İş dünyasında ücret stratejilerinin belirlenmesi ve çalışan maliyetlerinin yönetilmesinde çok önemli bir referans noktası olan ‘Mercer Ücret Araştırması’nın 2016 sonuçları açıklandı. Türkiye’nin yanı sıra dünyada 100’ün üzerinde ülkede eşzamanlı olarak gerçekleştirilen araştırmanın sonuçlarına göre İzmir ve çevresinde kurulu firmaların 2017 yılı için öngördüğü ücret artış oranı yüzde 8 olacak. Türkiye sonuçları ile paralellik gösteren İzmir sonuçlarına göre; firmalar genellikle yılda bir kez ücret artışı gerçekleştiriyor ve zam dönemi olarak Ocak ayını tercih ediyor.

2016 yılında şirketlerin ücret artış kararını etkileyecek faktörlerin başında sırasıyla bireysel performans, çalışanın ücret çizelgesindeki yeri ve enflasyon gelirken, bunları şirketin performansı izliyor. Kıdem unsuru etkin bir faktör olarak sıralamada yer almıyor.

Ücret politikalarında baz ücret dikkat çekiyor
2017 yılı ücret artışı projeksiyonunu ortaya koyan Mercer 2016 Ücret Araştırması’nın İzmir sonuçlarına göre baz ücret şirketlerin ücretlendirme politikalarında ağırlıklı ve öncelikli ücret bileşenini oluşturuyor. Yönetici pozisyonlarında dahi toplam ücret paketinin yüzde 60’ından fazlasını ödenmesi garanti edilen baz ücret oluşturuyor ve Türkiye’de şirketlerin yüzde 82’si baz ücrette ortalamayı hedeflediklerini belirtiyor. İzmir’deki şirketlerin büyük çoğunluğu da baz ücrette rekabetçi bir politikayı benimseyerek piyasa ortalamasının altında kalmamaya dikkat ediyor. 2016’da en yüksek ücreti veren şirketlerin sağlık, tüketici ürünleri, otomotiv ve teknoloji sektöründe yer alan şirketler oldukları gözlemleniyor.

İzmir’de araştırmaya katılan yerel ve uluslararası şirketlerde; toplam paket içerisinde yan haklar kapsamında çeşitlilikten bahsedilirken, orta ölçekli şirketlerin yan hak yapılandırmasının daha düşük seviyede olduğu tespit edildi. Yine üst düzey rollerde sağlanan hakların orta seviyeye inmediği gözlemlense de, yan haklar çeşitliliği piyasadaki rekabet gereği artış göstermiş durumda.

Araştırmanın sonuçlarına göre, İzmir’deki firmaların yüzde 77’si ücretlendirmede aynı pozisyon için bölgesel ayrım gözetmiyor. İstanbul’da gerçekleşen ücret artışları her pozisyon için diğer bölgelere göre daha yüksek olsa da İzmir ve Manisa’da gerçekleşen ücret artışları orta düzey yönetici, profesyonel ve destek personel seviyesinde Türkiye ortalamasının üstünde gerçekleşti. Üst düzey yönetici bazında ise, İzmir’deki ücret seviyesi Türkiye geneline yakın olmakla beraber İstanbul’un çok az altında olduğu belirlendi.

Araştırmanın İzmir verileri, işe alımlardaki kritik başlıca pozisyonların mühendislik, pazarlama ve satış odaklı olduğunu göstermekle birlikte, İzmir’de finans ve sektör spesifik pozisyonları çekme ve elde tutmada zorlukların yaşanabildiğini ortaya koyuyor. Otomotiv, otomotiv yan sanayi ve enerji sektöründe ücret artışları daha yüksek oranlarda gerçekleşirken; sağlık, tüketim malları ve teknoloji sektörlerinde de artış gözlemlendi. Firmaların değişken ücret politikalarına eğilim gösterdikleri ve bu bağlamda da bonus ve kısa vadeli teşvik uygulamalarının şirketlerin neredeyse tamamında uygulanmaya başladığının görüldüğü araştırmada; uzman seviyesinde baz ücret oranının toplam ücret paketi içerisinde yüksek olduğu göze çarpıyor. Bunun yanı sıra üst düzey yönetici rollerinde uzun dönemli teşvik planlarının da kapsama dahil olmasına bağlı olarak bu oranın azaldığı görülüyor.

Esnek yan hak ve çalışma uygulamaları artıyor
Son dönemlerde firmaların aynı maliyet ile farklı yan hak seçenekleri sunmaya yönelik çalışmaları olduğunu gözlemleniyor. Mercer 2016 Ücret Araştırması’nın İzmir sonuçlarına göre İzmir’deki firmaların yüzde 23’ü çalışanlarına esnek yan hak seçenekleri sunuyor ve bu oran her yıl artıyor. Uzaktan çalışma imkanı sunan şirketlerin oranı bu yıl yüzde 30 olmakla birlikte esnek çalışma imkanı sunan firmaların çalışanları çoğunlukla haftada bir veya ayda iki kez uzaktan çalışma yapabiliyor.

Seyyal Karakaya – Mercer İzmir Bölge Yöneticisi
“Her sene gerçekleştirilen ücret araştırmaları, katılımcı şirketlere piyasada konumlarını kontrol edebilme, bu doğrultuda ücretlendirme ve yan haklar politikalarını gözden geçirme, personel maliyetlerini etkin yönetme; sektörel bazda karşılaştırmalar yapabilme adına objektif veriler sağlayan ve kararları etkileyen önemli bir araç olmaya devam ediyor. Firmalar global olarak gözlemlenen büyüme hızındaki göreceli düşüş sebebiyle ücret artışlarında tedbirli davranmaya devam ediyor. 2016 yılında İzmir’de gerçekleşen Mercer Ücret Araştırması’nda katılımcı sayısı, tüm kariyer seviyelerinde yüzde 137’nin üzerinde artış gösterdi. Araştırmanın sonuçlarına göre İzmir ve çevresinde firmaların öngördüğü ücret artışı yüzde 8. İstanbul’da gerçekleşen ücret artışları her pozisyon için diğer bölgelere göre daha yüksek olsa da İzmir ve Manisa’da gerçekleşen ücret artışları da Türkiye ortalamasının üstünde gerçekleşti.”

Mercer Ücret Araştırması hakkında
Mercer Ücret Araştırması toplam ödüllendirme olarak bilinen baz maaş, yıllık sabit ödemeler (yemek, yol), değişken ödemeler (satış komisyonları, bonus), uzun vadeli teşvikler (hisse vs) ve yan faydalar hakkında (şirket arabası, sağlık sigortası) firmalara doğru ve istikrarlı bilgiler sağlıyor. Türkiye’de 2001 yılından beri uygulanan Mercer ücret araştırmasında, giriş pozisyonundan genel müdür pozisyonuna kadar idari işler, mühendislik, finans, genel yönetim, insan kaynakları, bilişim, hukuk, üretim, pazarlama, Ar-Ge, satış ve lojistik bölümleri için ücret ve yan fayda bilgileri yer alıyor.